Ελλάδα 2021, στον κόσμο της τηλεργασίας

Η τηλεργασία φαίνεται πως ήρθε για να μείνει και στη χώρα μας. Ποιοι όμως είναι οι κλάδοι και τομείς επωφελούνται, ποια τα οφέλη και οι προκλήσεις και τι χρειάζεται για να κερδίσουμε όλοι, εργαζόμενοι και επιχειρήσεις, το μεγάλο στοίχημα;

Με την εμφάνιση του Covid-19, νέες συνθήκες διαμορφώθηκαν στον εργασιακό χώρο παγκοσμίως. Αυτές, σύμφωνα με τους ειδικούς, μοιάζουν περισσότερο ως προπομποί όσων θα συνεχίσουν να ισχύουν και στο μέλλον, παρά ως παρένθεση που θα κλείσει με τον εμβολιασμό. Δεδομένου ότι η τηλεργασία μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση τόσο της απειλής στη δημόσια υγεία όσο και στη συνέχιση της οικονομικής δραστηριότητας, η Ελλάδα, όπως και όλες οι υπόλοιπες χώρες, καλείται να ανταποκριθεί στις αλλαγές.

Τηλεργασία πριν και μετά το ξέσπασμα της πανδημίας

Αν και πριν την πανδημία οι Έλληνες επιχειρηματίες και εργαζόμενοι δεν προτιμούσαν την τηλεργασία, τα πιο πρόσφατα στοιχεία αποκαλύπτουν πως στη χώρα μας μια τέτοια στροφή είναι και εφικτή και ωφέλιμη. Σύμφωνα με την Eurostat, στην Ελλάδα οι αυτοπασχολούμενοι το 2019 εργάζονταν σε ποσοστό 4,9% «ορισμένες φορές» από το σπίτι και 3% «συνήθως», ενώ τα ποσοστά για τους μισθωτούς ήταν 2,9% και 1,4% αντίστοιχα. Η πρώτη καταγραφή κατά το αρχικό κύμα της πανδημίας από το Eurofound έδειξε πως η Ελλάδα το 2020 υιοθέτησε την τηλεργασία σε μικρό ποσοστό σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ωστόσο εκείνους τους πρώτους μήνες η τηλεργασία στη χώρα μας άγγιξε το εντυπωσιακό για τα δεδομένα μας ποσοστό του 26,2%. Μια πρόσφατη έρευνα του Joint Research Center (JRC) της Ε.Ε. δείχνει πως στην Ελλάδα σχεδόν το 40% των εργαζόμενων μισθωτών θα μπορούσε να υιοθετήσει την τηλεργασία με βάση τη φύσης της εργασίας του.

Ποια επαγγέλματα μπορούν να κάνουν εύκολα τη μετάβαση

Μελέτες του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιοµηχανιών (ΣΕΒ) έχουν καταγράψει πως, όπως και διεθνώς, η υψηλότερη διείσδυση της τηλεργασίας στην Ελλάδα εμφανίζεται σε κλάδους όπως των τεχνολογιών πληροφορικής, της υγείας και των logistics. Μετά τον Covid-19, και άλλοι τομείς άρχισαν να υιοθετούν την τηλεργασία: εργαζόμενοι σε εκπαίδευση, πωλήσεις, προγραμματισμό και δίκτυα, εξυπηρέτηση πελατών, γραμματειακή υποστήριξη, μεταφράσεις και συγγραφή κειμένων, καταχώριση και επεξεργασία δεδομένων, όπως και λογιστές, ασφαλιστές, οικονομολόγοι, αρχιτέκτονες και δικηγόροι είδαν στην πράξη πως οι εργασίες μπορούν να πραγματοποιούνται από απόσταση, εξίσου αποτελεσματικά όσο και με φυσική παρουσία.

Προκλήσεις για εργαζόμενους και εργοδότες…

Στο πλαίσιο παγκόσμιας έρευνας της εταιρίας Adecco που περιλαμβάνει στοιχεία και από την Ελλάδα, οι Έλληνες που ρωτήθηκαν αν προτιμούν την τηλεργασία απάντησαν μοιρασμένοι: το 51% προτιμά την εργασία στο γραφείο και το 49% την τηλεργασία. Οι αναλύσεις έδειξαν πως στις περιπτώσεις όσων δυσπιστούν απέναντι στην τηλεργασία, αυτό οφείλεται στην έλλειψη υποδομών. Όπως επισημαίνει ο ΣΕΒ, «υπάρχουν επιμέρους προβλήματα κατά την εφαρμογή της τηλεργασίας, κυρίως λόγω της πολυπλοκότητας και ακαμψίας του ισχύοντος εργατικού και φορολογικού δικαίου. Για παράδειγμα, ενώ οι εργοδότες είναι υπεύθυνοι για την κάλυψη του κόστους που προκαλείται από την παροχή της τηλεργασίας και ειδικότερα των τηλεπικοινωνιών, οι αυστηροί περιορισμοί που διέπουν τις μη μισθολογικές παροχές, βάσει του Ν.4173/2012 δεν διευκολύνουν την επιχείρηση να καλύψει το κόστος, χωρίς να κληθεί ο εργαζόμενος να καταβάλει επιπλέον φόρο για πληρωμές που ουσιαστικά ανήκουν στις παραγωγικές δαπάνες της επιχείρησης και συνεπώς θα έπρεπε να μην καταλογίζονται ως μη μισθολογικές παροχές (για το υπερβάλλον των 300 € ετησίως ποσό). Αντίστοιχα, ενώ η μερική τηλεργασία δεν απαγορεύεται από το θεσμικό πλαίσιο, είναι δύσκολο να συνδυαστεί στην πράξη με κανονική εργασία σε ημερήσιο πρόγραμμα/βάση, καθώς υπάρχουν αντικρουόμενες ερμηνευτικές απόψεις κατά πόσο η επιχείρηση καλύπτεται σε περίπτωση ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές».

…και οφέλη για όλους

Παρ’ όλες τις προκλήσεις που εργοδότες και εργαζόμενοι καλούνται να αντιμετωπίσουν, τα οφέλη από την τηλεργασία δείχνουν πως αξίζει να τις υπερβούμε. «Η τηλεργασία», σύμφωνα με τον ΣΕΒ, «μπορεί να επιφέρει σημαντικά, αμοιβαία, οφέλη στις επιχειρήσεις και στους εργαζομένους. Για τις επιχειρήσεις, τα κυριότερα οφέλη είναι η αύξηση της παραγωγικότητας μέχρι και 50%, η προσέλκυση και διατήρηση προσωπικού νεότερων ηλικιών, η μείωση των λειτουργικών εξόδων, αλλά και η μείωση εκτάκτων απουσιών. Για τους εργαζόμενους, η τηλεργασία βελτιώνει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και επιφέρει οικονομικά οφέλη, κυρίως μέσω της μείωσης των μετακινήσεων». Επιπλέον, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι μέσω της τηλεργασίας κοινωνικές ομάδες που μέχρι σήμερα είχαν περιορισμένη πρόσβαση στην εργασία αυξάνουν τις ευκαιρίες απασχόλησης (π.χ. ΑμΕΑ, νέες μητέρες, κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών). Τέλος, η τηλεργασία μπορεί να φέρει οφέλη και για το περιβάλλον, χάρη στη μείωση της κίνησης των οχημάτων και στην αντίστοιχη εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων.

Toolkit δεξιοτήτων

Η έρευνα της Adecco έδειξε πως τόσο εργαζόμενοι όσο και εργοδότες θεωρούν ότι για να ανταπεξέλθουμε στις αλλαγές της τηλεργασίας που φαίνεται να έχουν έρθει για να μείνουν, χρειάζεται όλοι οι εργαζόμενοι να κατέχουν συγκεκριμένες δεξιότητες. Για τα soft skills που χρειάζεσαι στην μετά covid μπορείς να μάθεις περισσότερα εδώ.

Νάνσυ Καλλικλή Δημοσιογράφος